Dynamo architecten heeft begin 2015 opdracht gekregen voor ontwerp en bouwaanvraag voor de restauratie en renovatie de monumentale gevels van het rijksmonument NDSM-Scheepsbouwloods.
In 2007 had ons bureau het herstel en de aanpassing van Zuidgevel ontworpen en uitgevoerd.
De bestaande gebouwvisie is opnieuw ter discussie gesteld door Welstand en Bureau Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam. Dynamo Architecten heeft middels bouwhistorisch onderzoek meer inzicht gegeven in de verschillende verschijningsvormen van de loods. Per gevel zijn 4 beelden uitgewerkt. 1920) de oprichting van de loods, 1953) verbouw na samenvoeging van de NSM en NDM , 2014) bestaande situatie, en 2016) het gevelbeeld na restauratie en renovatie. Deze tekeningen en een vlekkenplan over de functieontwikkeling in de hal zijn de basis voor de visie en vergunningaanvraag. Aangezien er een functiewijziging plaatsvind in de loods is er een andere behoefte aan gevelopeningen. Daglicht , toegang, transport en vluchtwegen zijn hierom opnieuw gerangschikt en gematerialiseerd met behoud van het monumentale karakter.
Dynamo Architecten heeft de bouwkundige overzichtstekeningen en detaillering van bestaande en nieuwe situatie geleverd. Bouwadviesbureau Strackee heeft op basis van de bouwkundige onderleggers een gedetailleerde technische opname gemaakt van het gebouw. Hierin is aangegeven welke delen vervangen of hersteld dienen te worden. Deze documenten samen zijn de contractdocumenten voor de huidige Build-and-construct-opdracht aan de aannemer.
Gebouwvisie NDSM-Scheepsbouwloods volgens Dynamo Architecten :
De basis van de huidige visie op het gebouw is de kracht van het gebouw te versterken door terug te gaan naar de oorsprong van het complex in 1920. De Scheepsbouwloods laten we weer onderdeel te maken van het terrein door het te open naar het omliggende terrein middels zicht en toegankelijkheid.
Het herstel van de gevels gaat gepaard met herstel van de evenwichtige ritmiek van de grote openingen van schuifdeuren, betonkozijnen en de kleinere zolderramen. Het streven is om het aantal soorten ramen en deuren tot een minimum te beperken. Het ontwerp van de loods kent in 1920 namelijk maar 3 typen openingen : 2 type (stalen) ramen en 1 type (houten) schuifdeur. Het huidige hoofdgebouw kent minstens 8 soorten ramen en deuren.
Onze huidige visie stelt 5 typen gevelopeningen voor :
- Stalen expeditie schuifdeuren 10,5 m1 hoog, inclusief hoofdentree; (bestaand en nieuw).
- Betonnen raamkozijnen ; (bestaand).
- Stalen zolderramen ; (bestaand).
- stalen vakwerk : nieuwe glasinvulling vervangt metselwerk; functie : zicht en daglicht voor individuele ateliers.
- stalen vakwerk ; nieuw stalen glasdeuren vervangt metselwerk : functie zicht, daglicht en verkeer (vluchtwegen) van ateliergebouwen of werkplaats.
- Stalen vakwerk : Transparante bedrijfsdeuren in de Oostvleugel / hal 8 vervangen het metselwerk (bestaand).
Deze aanpak vindt zijn oorsprong in het in 2007 vergunde herstel en aanpassing van de zuidgevel.
Door het eenduidig uitvoeren van de gevelopeningen in glas en staal houden we het gebouw robuust. Het in stand houden en “verstellen “ van de bestaande regenjas als huid van bitumen, staal, glas en metselwerk is daarbij uitgangspunt.
De geel-zwart gestreepte stalen schuifdeuren in Oostvleugel /hal 8 en in de zuidgevel voldoen niet meer als vluchtdeur aan de huidige regelgeving. Deze dienen op termijn vervangen te worden door stalen glasdeuren. Oorspronkelijke schuifdeuren dienen in geopende toestand geparkeerd te worden.
De kruisroute als herinnering aan de hoofdproductie-route.
Opdrachtgever en architect onderschrijven het belang van de geschiedenis ook van na 1957. Middels het bestemmingsplan zal deze route benadrukt worden in de toekomstige geleding in bebouwen van het voormalige sorteerterrein cq. conserveerhallen. Onze voorkeur gaat uit naar het behoud en herstel van het spoor door de bebouwingen als tastbare herinnering.
Het is belangrijk om het type schuifdeur gelijk te houden aan de andere voorgestelde toegangen.
We kunnen ons wel vinden in het gedeeltelijk aanpassen van het doorzicht : het strekmetaal wordt aangepast ; een dichtere maaswijdte en 180 graden gedraaid (scheppend in plaatst van afwerend).
Ramen en deuren in de plintzone :
In onze gebouw-visie streven we ernaar het functionele karakter van het gebouw ook naar de toekomst veilig te stellen. Als opgetekend in de plattegrond worden werkplaatsen in de hallen 1(Noord) 7 (zuid) en 8 (oost) geplaatst met expeditie-mogelijkheden. De activiteit in hal 2 (west) is kleinschaliger en georganiseerd in gelaagde bouwblokken. De behoefte aan daglicht en zicht, middels aanpassing aan de gevel, bestaat in de onderste verdieping van de ateliergebouwen. We vinden ons huidige voorstel voor het aanpassen van de plint van de Westgevel ook geschiedkundig juist. Ik verwijs u naar het u toegestuurde bouwhistorisch onderzoek. Hierin zijn vele verschillende transport-, raam- en deuropening met de voormalige Docklandshal te zien. Onze geveltekening (west- nieuw) stelt het maximum aan te maken openingen voor. Een relatie met de bovenliggende ramen is onvermijdelijk omdat de hoofddraagconstructie aan de binnenzijde een alternatief verhinderd. Voor de Noord en Zuidgevel is een maximaal percentage openingen vastgesteld.
De invullingen van de plint dienen reversibel te zijn. Het vakwerk blijft en de invulling verandert naar functie in een raam of een deur. Het volledig wijzigen van een metselwerk invulling naar glas of glasdeur beantwoord aan de gewenste een functionele materialisering. Functioneel is ook de positie van de nieuwe invulling als regenscherm in lijn met de andere vakwerk-invulling. Dit is ook bouwkundig en constructief de juiste aanpak en daarmee onze keuze.
Typologie: Zie toelichting : Door het aantal typen van gevelopeningen beperkt te houden doen we het oorspronkelijke gebouw recht. Daarom dienen we ook de te gebruiken materialen te beperken en deze eenduidig in te zetten voor het behoud van een daadkrachtig gebouw.
Logo’s : de historische logo’ s dienen behouden te blijven en waar nodig hersteld. De teksten en tekens zullen niet als nieuw worden. Dat geldt wel voor het nieuwe logo van Stichting Kinetisch Noord op de nieuwe transparante gevel van de Mallenzolder. Een deel van het oude metselwerk wordt hier vervangen door een verglaasde gevel. Deze ingreep combineert de oplossing voor een constructief probleem , een financieel haalbare ingreep en monumentaal acceptabel herstel voor de Mallenzolder-gevel.
Fase : Het gevelherstel is in uitvoering en wordt medio 2016 opgeleverd.